1908 yılında “Hürriyet, Müsâvât ve Uhuvvet” (Özgürlük, Eşitlik ve Kardeşlik) sloganlarıyla ilan edilen Meşrutiyet’in sağladığı geçici özgürlük ortamında birçok cemiyet / dernek kurulmuştur. Türkler ve Arapların yanı sıra Kürtler de yoğun bir şekilde kendi topluluklarının çıkarlarını geliştirmeyi amaçlayan dernekler kurmuşlardır. “Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti” (KTTC) de bu dönemin oluşumlarından bir tanesidir. Cemiyetin kurucuları, daha önce Osmanlı’ya karşı isyan etmiş ünlü Kürt ailelerin çocukları ile İstanbul’da bulunan Kürt aydınlarıdır.1 KTTC, Seyyit Abdülkadir’in başkanlığında 19 Eylül 1324’te (1908) Vezneciler’de açılmıştır.2 Cemiyet, farklı politik görüşleri birleştiren çok sayıda üyeye sahip olmuştur. Osmanlı İmparatorluğundaki bütün halklarının birliğini ve 1876 anayasasını ilan eden Jön Türk devriminin genel şiarlarını takip eden dernek, kendi programını da oluşturmuştur.3 Cemiyetin kuruluş maksadı hazırlanan nizamnamenin birinci maddesinde açıklanmıştır. Buna göre cemiyetin gayeleri;
• Kanun-i Esasi’nin nimetlerini Kürtlere anlatmak,
• Osmanlılık kimliğini, Meşrutiyet ve meşvereti muhafaza etmek,
• Ermeni, Nasturi ve diğer unsurlar arasındaki ilişkileri düzenlemek,
• Aşiret ve kabileler arasındaki düşmanlık ve ihtilafları ortadan kaldırmak,
• Maarif, sanayi, ticaret ve ziraati teşvik etmek şeklinde olmuştur.4
Cemiyet çalışmalarını daha geniş kitlere yaymak için İstanbul’da Kürtçe ve Türkçe haftalık bir gazete neşretmeye karar vermiştir.5 Cemiyetin yayın organı Kürt Teavün ve Terakki Gazetesi 9 Kasım 1908’de yayın hayatına başlamıştır. Şu ana kadar yapılan araştırmalara göre bu gazetenin sayılarından günümüze yalnızca dokuzu ulaşmıştır.6 Yukarıda cemiyetin Kürt dili, Kürt edebiyatı ve eğitim konusunda çok hassas olduğu görülmüştü. Cemiyet, bu hassasiyeti kendi yayın organında da göstermiştir. Gazetenin üzerinde durup işlediği konuların başında Maarif (eğitim) gelmiştir. Gazetenin hemen her sayısında bu konuyla ilgili yazılara, ilanlara yer verilmiştir7. Gazetenin ilan bölümlerinde İstanbul dışındaki yerlerde Kürt dili ve edebiyatı ile ilgili çalışmaları takip ettiği, desteklediği ve bu gibi çalışmaları kitap hâline getirmek istediği anlaşılıyor. “Kürd Teavün ve Terakki Gazetesi”nin, 17 Zilhicce 1326, Cum‘airtesi, 27 Kânûn-ı evvel 1324, No: 6, s. 50’de Açık Sütunlardaki ilan bunu ispatlıyor:
Kürt Tarih Dergisi’nin dijitalize edilmesi Olof Palme International Center tarafından desteklenmektedir.
“Bu web site Haklara Destek Programı kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlanmıştır. İçeriğin sorumluluğu tamamıyla İsmail Beşikci Vakfı’na aittir ve Avrupa Birliği’nin ve/veya Haklara Destek Programı’nın görüşlerini yansıtmamaktadır.”
