Em di Rêya Teze de gelek caran rastî nûçeyên di derbarê komên kilam û lîstikên kurdî de, tên. Ev kom di zimanê Rêya Teze de wek “komên xweefrandinê”, “komên xweefrandina bedewtiyê” û “komên kilam û reqasê” hatine binavkirin. Peyva reqas di kurdiya Serhedê de bi wateya dans, lîstik, dîlan û govend tê bi kar anîn.1 Ji bo em pêşiya tevliheviyan bigrin, emê wek di Rêya Teze de hatiye nivîsîn wisa bi kar bînin, ango komên kilam û reqasê. Çend xeb ji van koman piştî tecrûbe û ezmûnan wek komên profesonel hatine nasîn û tevî pêşbirkên (lec) kilam û reqasan bûne ku gelek caran bi “olîmpîad” hatine navandin. Hin caran jî ev kom di Rêya Teze de wek “ansambl” derbas dibin. Gelek ji van koman li gundên kurdan û hinek jî li bajaran di cîhên xebatê û kolxozan de ji aliyê karkeran ve hatine sazkirin. Di destpêkê de hin kes hatine bal hev û wek komên amator, wextê xwe yê vala bi van çalakiyên çandî derbas kirine. Di dawiya bêjingkirinan de kesên zîrek, jêhatî û xwedî qabîliyet kakilê van komên bijarte pêk anîne. Arşîva Rêya Teze di vî warî de gelek agahî û zanyariyên kêrhatî û balkêş pêşkêşî me dike. Li jêr kurtebehseke dîrokî (1930-1990) ya van komên jibîrbûyî cîh girtiye. Ev dîroka hunerî perçekî dîroka mûzîk, folklor (bi wateyeke fireh) û dansên kurdî jî nîşan dide. Komên reqasê bi govêndên pirkesî (bi jin û bi mêr) pêk hatine. Her lîstikek bi kombînezona her gavavêtinê û livandina perçeyên bedenê pêk hatine û bi vî awayî ji hev cihê jî bûne. Her lîstikek navê wê heye. Di hin wêneyan de em dibînin ku kesekî/keseke (dikarin du kes bin jî) hosta û xwedî huner (vîrtuoz) ji rêza govendê derketiye, lîstikên ku mijarekê nîşan didin/vedibêjin, pêşkêşî temaşevanên xwe kirine. Di van lîstikan de bêgûman sergovendî, kesê ku serê govendê dikşîne jî bi destmal, bi ken û coş rola xwe nîşan dane. Dema em serpêhatiya van koman dixwînin, em dibînin ku her komek xweyê serekek bûye…
Dîjîtalîzekirina Kovara Kürt Tarihi bi piştgiriya Olof Palme International Center hatiye kirin.
"Ev malper di çarçoveya Bernameya Haklara Destekê ya Yekîtîya Ewropayê bi piştgirîya Yekîtîya Ewropayê hatîye amadekirin. Berpirsîyarîya naverokê bi tevahî aîdî Weqfa Îsmaîl Beşîkcîyî ye û dîtinên Haklara Destek û/yan Yekîtîya Ewropayê nîşan nade."
