KÜRT CUMHURİYETİ (1946)
William Eagleton, Mehabad Kürt Cumhuriyeti’ni konu edinen Kürt Cumhuriyeti (1946) isimli kitabını yazarken kaynak noktasında çok zorlandığını belirtir. Çünkü Cumhuriyet yıkıldığında, bu kuruluşa katılmış olanlar kanıtları ortadan kaldırmak için bütün yazılı belgeleri yakıp yok ederler. İran da, ülkenin bütünlüğüne halel getirmemek ve Cumhuriyet’in hatırasını yeniden harlamamak için, resmi belgeleri paylaşmaktan kaçınır. Dolayısıyla Eagleton’un anlatısı, kendi ifadesiyle “kusurlu anılara” dayanır. Lakin bu, kitabın değerini düşürmez; zira Eagleton’un eseri halen, Mehabad Kürt Cumhuriyeti hakkında yazılmış bir klasik olarak kabul edilir.
Mehabad, nüfusu 1946’da 16 bin, 1961’de ise 22 bin olan küçük bir kent konumundadır. Halkın yarısının işsiz ve halinden çok da memnun olmadığı bu kentte erkekler, İran’daki modernleşme hareketinin tesiriyle, ya tamamen Batılı ya da Batılı-Kürt karışımı elbiselerle sokakları aşındırır. Orta ve üst sınıfa mensup kadınlar geleneksel elbiselerini giyer. Çalışan kadınlar ise, yarı peçeli ya da peçesiz işlerine gidip gelir. Şehrin homojen Kürt nüfusu az sayıdaki azınlık gruplarıyla renklenir. Elli kadar Yahudinin, iki Ermeninin kaldığı şehirde işçi olarak çalışan Azeri Türkleri de bulunur. Dindarlığın belirgin olduğu ama bunun fanatizm seviyesine varmadığı Mehabad’da aileler üç sınıfa ayrılmaktadır. Birinci sınıfı, varlıkları ve nüfuzları olan 20 kadar aile oluşturur. İkinci sınıfta tüccar, esnaf öğretmen ve devlet memurlarının aileleri bulunur. Üçüncü sınıfta ise, hizmetkârlar, pazardaki, küçük satıcılar, koyun tüccarları, duvar ustaları, tamirciler, katır sürücüleri ve yarı zamanlı çalışanlar yer alır.
Kürt Tarih Dergisi’nin dijitalize edilmesi Olof Palme International Center tarafından desteklenmektedir.
“Bu web site Haklara Destek Programı kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlanmıştır. İçeriğin sorumluluğu tamamıyla İsmail Beşikci Vakfı’na aittir ve Avrupa Birliği’nin ve/veya Haklara Destek Programı’nın görüşlerini yansıtmamaktadır.”
