Kenan Demirel 50. Sayı / 1:00
Sovyetler Birliği’nin İran Kürtleri Siyaseti (1941-1945)-I

Sovyetler Birliği’nin İran Kürtleri Siyaseti (1941-1945)-I

İran, II. Dünya Savaşı’nda İngiltere, Sovyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri (ABD) tarafından Alman uzmanların bu ülkedeki varlığı gerekçe gösterilerek 25 Ağustos 1941 tarihinde işgal edilmişti. İşgalin görünürdeki sebebi bu olmakla birlikte diğer önemli nedeni Alman saldırıları karşısında zor durumda kalan Sovyetler Birliği’ne en kısa ve güvenilir yollardan gıda, silah ve mühimmat yardımında bulunmaktı. Sovyetler Birliği ve İngiltere’nin İran’ı işgali bir saldırı şeklinde gerçekleşmişken ABD ordusunun İran’a girme nedeni daha çok işgal yıllarında bu ülkede yaşanan askeri, idari ve iktisadi aksaklıkların ıslahında İran Hükümeti’ne yardımcı olmaktı. İşgalden hemen sonra Ali Mensûr Hükümeti istifa ederek Muhammed Ali Furûğî liderliğinde yeni bir kabine kurulmuş, Rıza Şah da tahttan oğlu Muhammed Rıza Pehlevî lehine çekilmiş ve müttefiklerin baskısına dayanamayarak İran’dan ayrılarak Moris Adası’na gitmiştir. Başbakan Furûğî, Rıza Şah ülkeyi terk ettikten bir süre sonra Sovyetler Birliği ve İngiltere ile 29 Ocak 1942 tarihinde Üç Tarafın İttifakı Antlaşması’nı (Peymân-ı Se Cânebe) imzalamıştı. Bu anlaşma ile İran’ın işgali meşru bir zemine oturtulmuş, savaştan sonra altı ay içerisinde ülkenin tahliye edilmesi karara bağlanmış, İngiltere ve Sovyetler Birliği’nin işgal bölgeleri ve nüfuz alanları belirlenmişti.
 


Devamı Kürt Tarihi Dergisi'nin 50. Sayısında

  • Bu içeriği paylaşmak ister misiniz?