Son yıllarda Türkiye’de Kürt meselesine dair geniş bir akademik külliyat oluştu. Bu artışın ve zenginleşen literatürün başlıca sebeplerinden biri, hem Türkiye’de hem de Avrupa ve ABD gibi ülkelerde akademik kariyerlerini sürdüren yeni nesil Kürt akademisyen sayısındaki belirgin artıştır. Kendi ülkelerinde sansürle karşılaşma riski bulunan (akademik) topluluklar için, diasporanın akademik açıdan daha fazla imkân sunması şaşırtıcı değildir. Halen, Londra Üniversitesi’ne bağlı Doğu ve Afrika Çalışmaları Okulu’nda (SOAS) akademik kariyerini sürdüren Dr. Veli Yadırgı da Kürt çalışmalarına yaptığı katkılarla öne çıkmaktadır.
Altı çizilmesi gereken diğer bir nokta ise, Kürt meselesi ile ilgili araştırmaların çoğunlukla meselenin siyasal tarihsel ve kültürel-toplumsal yönlerine odaklanmış olmasıdır. Mülkiyet ilişkileriyle siyaset arasındaki illiyet bağı ya da idari yapı ile toplumun ekonomik örgütlenmesi arasındaki dinamikleri ele alan araştırmalar pek ortaya çıkmamıştır. Bu durum hem Kürt meselesinin aşırı politikleşmiş bir konu olmasından hem de meselenin ekonomi ilişkilerinden ziyade kültürel kimlik meselesine indirgenmesinden kaynaklanıyor olabilir. Veli Yadırgı’nın çeşitli ödüller de alan The Political Economy of the Kurds of Turkey: From the Ottoman Empire to the Republic of Turkey kitabı, tam da bu yaygın çerçevenin dışına çıkarak, ekonomik/bölgesel eşitsizlik ile siyasi örgütlenmedeki dönüşüme odaklanmaktadır. Söz konusu çalışma, kısmen 1970’lerde yaygın olarak tartışılan merkez-çevre, kalkınma ve geri bırakılma ve bağımlılık meselelerine değinerek, eleştirel ekonomi-politik düşüncesinden ve tarihsel dekolonyal bakıştan beslenmektedir. Böylece kültür, hukuk ve siyaset girdabından çıkararak, geri bırakılma ile öz yönetim (yitimi) arasındaki bağa odaklanmaktadır.
Kitabın ana araştırma sorunsalı, 19. yüzyıldaki Osmanlı modernleşmesinin, bölgedeki özerk Kürt idari beyliklerinin ortadan kaldırılmasına sebep olduğunu ve bu merkezileşmenin de bölgeyi ekonomik bir çöküşe sürüklediğini ortaya koymaktır. Dolayısıyla kitap, ekonomik eşitsizliğin idari özerklik kaybı ile olan ilişkisini inceleyerek, disiplinler arası bir kuramsal perspektif sunmaktadır. Yadırgı, söz konusu analizini dönemin İngiliz arşiv belgelerine, istatistiksel verilere ve uzmanlarla yaptığı söyleşilere dayandırmaktadır. Bu açıdan, bu kitap, Kürt meselesine dair yapılan güncel akademik tartışmalara hem tarihsel/ampirik hem de kuramsal bir katkı sağlamaktadır.
Kürt Tarih Dergisi’nin dijitalize edilmesi Olof Palme International Center tarafından desteklenmektedir.
“Bu web site Haklara Destek Programı kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlanmıştır. İçeriğin sorumluluğu tamamıyla İsmail Beşikci Vakfı’na aittir ve Avrupa Birliği’nin ve/veya Haklara Destek Programı’nın görüşlerini yansıtmamaktadır.”
.jpg)