Kürt Tarihi’nin 26. sayısı Kürdistan’da sözlü gelenek ve dengbêjlik üzerine. Hem dengbêjliğin tarihi hem de dengbêjliğin Kürt tarihinin geleceğe aktarılmasındaki rolü üzerine önemli yazılar var elinizdeki sayıda.
Kürtlerin edebiyat ve tarihinin büyük kısmıyla yazılı olmadığı malum. Sıklıkla sitemle bahsedilen bu durumun tek bir sebebi yok elbette. Modernliğe gecikmek, kültür ve tarihi yazılı kılmanın büyük ajanı ‘kendi devletinden’ mahrum olmak ve Kürtlüğün her haline hasım devletlere tabi olarak yaşamak gibi pek çok sebep bu duruma yol açmış olsa gerek. Böyle olmakla beraber, Kürtler ve Kürdistanlılar edebiyat ve tarihlerini zamana dayanıklı kılan araçlardan tümden mahrum da olmadılar. Kürt sözlü geleneğinin büyük kurumu dengbêjlik ve dengbêjler Kürdistan edebiyat ve tarihini geleceğe aktarmanın etkili failleri olmayı becerdiler.
Kürt Tarihi’nin 26. sayısı Kürdistan’da sözlü gelenek ve dengbêjlik üzerine. Hem dengbêjliğin tarihi hem de dengbêjliğin Kürt tarihinin geleceğe aktarılmasındaki rolü üzerine önemli yazılar var elinizdeki sayıda. Bu işler üzerine profesyonel çalışmaları meselenin ilgilileri tarafından yakından bilinen Wendy Hamelink, sağolsun, parlak bir iş çıkardı ve önümüzdeki sayıda da devam edecek bir dengbêjler ve dengbêjlik dosyası hazırladı. Wendy’ye ve dosyanın hazırlanmasında yazısı, Wendy’le söyleşi ve çevirileriyle çokça katkısı olan Metin Yüksel’e müteşekkiriz.
Wendy Hamelink’in Evdalê Zeynikê üzerine bilinen en kıymetli çalışmanın müellifi Ahmet Aras’la yaptığı mülakattan ürettiği metin hem Evdalê Zeynikê’yi, hem denbêjliği, hem de tutkulu bir araştırmacı olarak Ahmet Aras’ı tanımamıza imkan veriyor. Kürt kültür ve tarihinin tutkulu araştırmacılarının en bilinenlerinden Celîlê Celîl’in hazırladığını öğrendiğimiz Kürt sözlü kültürü hakkındaki muhteşem ansiklopedik çalışmayı ise Metin Yüksel tanıtıyor. Metin Yüksel dosya editörü Wendy Hamelink’le muhteşem bir mülakat da yaptı. Mülakat, Wendy’yi ve yaptığı nitelikli işleri tanımak için harika bir fırsat. Dosyada kadın dengbêjler üzerine de iki yazı var. Dengbêj Gazin’a odaklanan Marlene Schäfers’in yazısı Kürt sözlü kültüründe kadın dengbêjlerin önemine işaret ediyor. Dosyada dengbêj Gazin’le ilgili ikinci bir yazı daha var. Gazin’la bizzat görüşen Leyla Engin görüşme notlarından Gazin’la ilgili önemli anekdotlar aktarıyor. Kürt Tarihi’nin velüt yazarlarından Sedat Ulugana da geçen yüzyılın önemli dengbêjlerinden Dengbêj Reso’yu tanıtıyor. Dosyanın son yazısı Alevi Kürt sözlü geleneği üzerine. Ozan Aksoy mevzu üzerine akademik kalitesi yüksek bir iş çıkarmış.
26. sayıda iki de dosya dışı yazı yer alıyor. İlk yazı Ergin Öpengin’in Mela Said Şemdinani’nin I. Dünya Savaşı esnasında yazmış olduğu bir ‘nasihat’ üzerine. Mela Said nasihatinde, I. Dünya Savaşı’nda Osmanlı’ya sadık kalmayı tercih eden dönemin Kürt elitinden farklı olarak, Kürtlerin Rusya’ya yanaşmalarının kendi akıbetleri açısından hayırlı olacağını savunuyor. İkinci dosya dışı yazı Serbestî gazetesi üzerine. Mesûd Serfiraz Celadet Ali Bedirxan’ın Serbestî gazetesine katkısını inceliyor.
27. sayıda buluşmak üzere…
MESUT YEĞEN
Kürt Tarih Dergisi’nin dijitalize edilmesi Olof Palme International Center tarafından desteklenmektedir.
“Bu web site Haklara Destek Programı kapsamında Avrupa Birliği desteği ile hazırlanmıştır. İçeriğin sorumluluğu tamamıyla İsmail Beşikci Vakfı’na aittir ve Avrupa Birliği’nin ve/veya Haklara Destek Programı’nın görüşlerini yansıtmamaktadır.”
