Kürt Tarihi’nin 41. sayısı, bir kaç sayı önce konu ettiğimiz bir mevzuya odaklanıyor. Malum, 38. sayıda Kürtler ve SSCB ilişkilerine ağırlıkla Mela Mustafa Barzani üzerinden bakan bir dosya yayımlamıştık. Bu sayıya damgasını vuran dosya da Kürtlerle SSCB arasındaki ilişkilere bakıyor; çok daha hareketli ve çok daha geniş bir mercekten. Kürtlerin SSCB ve SSCB dairesindeki devletler ve sol hareketlerle ilişkileri ve anti-komünist oluşumlarla temasları gibi mevzunun pek bilinmeyen kısımlarına temas eden yazılarla dolu bir dosya bu sayıdaki. Oldukça klas, akademik niteliği epey yüksek bu dosyayı Etienne Peyrat ve Adnan Çelik birlikte hazırladı. Her ikisine de minnettarız. Biri hariç tamamı İngilizce kaleme alınan yazıları maharetle çeviren Gülten Okçuoğlu’na da...
Etienne Peyrat ve Adnan Çelik’in kapsamlı tanıtım yazısı gereksiz kılsa da yazıların her biri hakkında bir iki cümle edeyim. Jordi Tejel’in yazısı Kürtler ve SSCB ilişkilerine Suriye ve Lübnan merkezli olarak bakıyor. Tejel’in analitik bir perspektifle yazdığı metin Kürtlerle SSCB ilişkisinde Hoybun’un yerini anlamamıza da olanak veriyor. Barbara Henning’in meşhur Rus oryantalisti Basil Nikitine’le Kamûran Bedirxan arasındaki bir yazışmayı konu edinen çalışması bu ikili arasındaki teması Kürt-Rus ilişkileri arka planına oturtarak değerlendiriyor. Nicholas Glastonbury’nin Sovyetler’in Kürtçe radyo yayınları hakkındaki yazısı ise Sovyetler’de Kürtçe radyo yayınının Erivan Radyosundan önce başladığını ve ABD’nin SSCB’nin Kürtlerle temasından epey telaşlandığını gösteriyor.
Kürtlerle sol arasındaki ilişkinin ‘tatsızlığının’ Türkiye’yle sınırlı bir durum olmadığını gösteren bir yazı da var dosyada. Omar Sheikhmous’un Irak ve İran solunun Kürt meselesinde aldığı tutum ve Kürt siyasetçilerle kurdukları ilişkiye bakan yazısı Kürtler ve sol arasındaki ilişkinin tatsızlığının genel kaynakları olduğunu gösteriyor. Adnan Çelik’in Uluslararası Sosyal Tarih Enstitüsü (Amsterdam) arşivlerindeki belgelere dayanarak kaleme aldığı yazı Kürtlere dostluk gösteren bir anti-komünist oluşuma bakıyor.
Hollanda vatandaşı Silvio Eugenius van Rooy tarafından kurulan Beynelmilel Kürdistan Cemiyeti pek çoğumuz tarafından ilk kez duyuluyor olsa gerek. Etienne Peyrat da SSCB’nin etki alanındaki üç sosyalist ülkedeki Kürt aktivizmine bakıyor. Peyrat’nın yazısı Kürdistan’ın farklı kısımlarından Kürt öğrencilerin ve siyasetçilerin Bulgaristan, Çekoslovakya ve Doğu Almanya’daki etkinliklerini ele alıyor. Son olarak, Joanna Bocheńska ve Karwan Fatah-Black Süleymaniyeli bir Kürdün, Abdullah Jalal Fatah’ın 1978 yılında Varşova Üniversitesi’nde savunduğu “Irak’ta Kürt Kültürünün Gelişimi ve Yaygınlaştırılması” başlıklı tezini konu ediniyor.
Bu sayıda bir de dosya dışı mülakat yer alıyor. Yazdığı yazılar ve yaptığı mülakatlarla Kürt Tarihi’nin kalitesini yükselten Nurullah Alkaç bu sayı için de Metin Atmaca’yla bir mülakat yaptı. “İslam sonrası ve modernlik öncesi dönem Kürdistan tarihi nasıl anlaşılmalıdır” sorusunu cevaplamak için rehber niteliğinde bir mülakat okuyacaksınız.
42. sayıda buluşmak üzere...
MESUT YEĞEN
Dîjîtalîzekirina Kovara Kürt Tarihi bi piştgiriya Olof Palme International Center hatiye kirin.
"Ev malper di çarçoveya Bernameya Haklara Destekê ya Yekîtîya Ewropayê bi piştgirîya Yekîtîya Ewropayê hatîye amadekirin. Berpirsîyarîya naverokê bi tevahî aîdî Weqfa Îsmaîl Beşîkcîyî ye û dîtinên Haklara Destek û/yan Yekîtîya Ewropayê nîşan nade."
